“`html
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru: Müvekkillerimiz İçin Kapsamlı Rehber
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, müvekkillerimizin haklarını koruma ve onlara en iyi hukuki desteği sunma misyonumuz doğrultusunda, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru konusunda kapsamlı bir rehber hazırladık. Avukat Ayşenur Kocabaş ve Avukat Sena Demircan önderliğinde hazırlanan bu rehber, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru sürecini anlamanıza ve haklarınızı etkin bir şekilde kullanmanıza yardımcı olacaktır.
Bireysel Başvuru Nedir?
Bireysel başvuru, kamu gücü tarafından temel hak ve özgürlüklerinizin ihlal edildiğini düşünüyorsanız başvurabileceğiniz ikincil bir yargı yoludur. Bu başvuru yolu, sadece anayasamızda yer alan temel hak ve özgürlüklerin değil, aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye’nin taraf olduğu ek protokollerle korunan haklarınızın ihlali durumunda da kullanılabilir.
Bireysel Başvurunun Hukuki Dayanağı
Bireysel başvuru hakkı, 2010 anayasa referandumu ve sonrasında yapılan değişikliklerle Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na eklenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından da etkili bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmiştir. AİHM’e yapılan başvuruların sayısındaki artış ve Türkiye aleyhine verilen ihlal kararlarını azaltmak amacıyla bu mekanizma büyük önem taşımaktadır.
Hangi Haklar İhlal Edilirse Bireysel Başvuru Yapılabilir?
Bireysel başvuru, anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile korunan geniş bir hak yelpazesini kapsar. İşte bazı temel hak ve özgürlükler:
- Yaşama hakkı
- İşkence yasağı
- Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı
- Özgürlük ve güvenlik hakkı
- Adil yargılanma hakkı
- Cezaların yasallığı
- Özel hayatın ve aile hayatının korunması
- Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü
- İfade özgürlüğü
- Dernek kurma özgürlüğü
- Evlenme Hakkı
- Etkili başvuru Hakkı
- Ayrımcılık yasağı
- Mülkiyet hakkı
- Eğitim ve öğrenim hakkı
- Konut ve haberleşme hürriyeti
- Serbest seçim hakkı
- Düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü
- Örgütlenme ve toplantı özgürlüğü
- Eşitlik ilkesi
- Suç ve cezaların kanuniliği
Anayasa Mahkemesi Başvuru Süreci
Anayasa Mahkemesine bireysel başvurular, Genel Kurul, Bölümler ve Komisyonlar aracılığıyla incelenir. Başvuruların ilk incelemesi, esas kabul edilebilirlik incelemesi için oluşturulan komisyonlar tarafından yapılır.
Başvuru Formu ve Şekil İncelemesi
Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesinde yer alan başvuru formu eksiksiz olarak doldurulmalıdır. Bu form;
- Olayların kronolojik sıralaması
- Başvuru yollarının tüketilmesi
- İhlal edilen hakların belirtilmesi
- Deliller
Bireysel başvuru formunda eksiklik olması halinde 15 gün içinde tamamlanması istenir. Eksikliklerin tamamlanmaması halinde başvuru idari olarak reddedilir.
Kabul Edilebilirlik Kriterleri ve Temellendirilmiş Şikayet
Başvurunun kabul edilebilir olması için belirli kriterleri sağlaması gerekir:
- Açıkça Dayanaktan Yoksunluk: Başvuruda ihlal iddiası olmalı ancak mahkeme incelemesinde hakkın ihlal edilmediği açıkça belli olmalıdır.
- Karmaşık ve Zorlama Şikayetler: Başvurunun amacı veya talebi anlaşılamıyorsa.
- Kanun Yolu Şikayeti: Anayasa Mahkemesi, kanun yolu mercii değildir. Yargılamanın sonucuyla ilgili şikayetler kabul edilemez.
- Temellendirilmiş Şikayet: Başvurucu, ihlal iddialarını somut olgularla desteklemeli ve hangi haklarının nasıl ihlal edildiğini açıkça belirtmelidir.
Temellendirilmiş Şikayet Nasıl Olmalıdır?
Başvuru formunda, ihlal edilen hakların gerekçeleri ve delilleri özlü bir şekilde açıklanmalıdır. Sadece anayasa veya sözleşme maddelerini yazmak yeterli değildir. Hak ihlalinin maddi ve hukuki olarak gerekçelendirilmesi, somut olaylarla ilişkilendirilmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararında Bireysel Başvuru Mümkün mü?
HAGB kararlarında mağduriyet olmadığı için bireysel başvuru mümkün değildir. Ancak ifade özgürlüğü ve toplantı gösteri yürüyüşü hakkı ihlallerinde ve bazı tıbbi ihmal davalarında istisnalar bulunmaktadır.
Elektronik Tebligat Halinde Başvuru Süresi Nasıl Başlar?
Elektronik tebligatın posta kutusuna bırakılmasından itibaren 5 gün sonra tebligat yapılmış sayılır. Bu durumda başvuru süresi başlar. Ancak, 5 gün geçmeden tebligat okunursa süre okunduğu an başlar.
Yargıtay Bozma Kararı Sonrası Bölge Adliye Mahkemesi Kararında Başvuru Süresi Nasıl Başlar?
Yargıtay onama ya da istinaf ret kararları tebliğ edilmez. Kararın derece mahkemesine gelmesinden itibaren 3 ay içinde öğrenilebilir sayılır ve bu süreden itibaren 30 gün içinde başvuru yapılabilir.
Başvuru Formunu Doldurmak Zor mu? İyileştirme Yapılır mı?
Formun okunaklı olması yeterlidir. Şu an için formda iyileştirme çalışması yoktur.
UYAP Üzerinden Başvuru Yapılabilir mi?
Şu an için UYAP üzerinden doğrudan başvuru mümkün değildir. Ancak gelecekte bu konuda çalışmalar olabilir.
Başvuru Formunda Yazı Boyutu Kaç Punto Olmalı?
12 punto tercih edilmekle birlikte, okunaklı olması yeterlidir.
Makul Sürede Yargılanma Hakkı İçin İnsan Hakları Komisyonuna mı Başvurulacak?
Yeni insan hakları eylem planı ile bu konuda düzenleme yapılabilir, ancak şu an için doğrudan Anayasa Mahkemesine başvuru devam edecektir. Dava devam ederken de başvuru yapılabilir.
Mektubun Gönderilmemesi Tek Başına Hak İhlali mi?
Mektubun gönderilmemesi müdahaledir, ancak ihlal için başvuru dilekçesinde gerekçelendirilmesi gerekir.
Hukuki Nitelendirme Başvurucuya mı Bırakılmalı?
Mahkeme, başvurucunun maddi ve hukuki gerekçelerini değerlendirir ve hukuki nitelendirmeyi kendisi yapar. Yanlış nitelendirme başvurunun reddi sebebi değildir.
Cezaevindeki Başvurucunun Şartları Dikkate Alınır mı?
Cezaevindeki başvurucudan çok detaylı açıklama yapması beklenmez. Ancak, ihlal iddiasını özü itibariyle anlatması gerekir.
İhlallerde Tazminat Miktarı Nasıl Belirleniyor?
Mahkeme, manevi tazminat verir ve tazminat miktarı dosyadaki duruma göre değerlendirilir. Maddi tazminat kural olarak verilmez.
UYAP Evrak Çıktısı Sunulmalı mı?
Nihai kararı öğrenme tarihini gösteren belge başvuru formuna eklenmelidir.
Müşteki Bireysel Başvuru Yapabilir mi?
Genel olarak suç isnadı niteliğindeki şikayetlerde başvuru yapılamaz, ancak vücut bütünlüğüne yönelik ihlallerde farklı değerlendirme yapılabilir.
Devam Eden Yargılamada Tazminat Talep Edilebilir mi?
Makul sürede yargılanma hakkı ihlalinde devam eden yargılama sürecinde tazminat talep edilebilir.
Hukuki Tavsif Mahkemeye mi Ait?
Olayların izahı taraflara, hukuki tavsif mahkemeye aittir. Bu durum bireysel başvuruda da geçerlidir.
UYAP’a Giriş Tarihi Öğrenme Tarihi Sayılır mı?
UYAP’a giriş yapılan tarih, öğrenme tarihi olarak kabul edilebilir. Bu tarih tespit edilebilir.
Yerleşik İçtihat Varsa İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Gerekir mi?
Etkisiz iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekmez.
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu Olarak Desteklerimiz
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, Avukat Ayşenur Kocabaş ve Avukat Sena Demircan liderliğinde, müvekkillerimizin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru süreçlerinde her zaman yanındayız. Bireysel başvuru konusunda detaylı danışmanlık ve avukatlık hizmetlerimizle, haklarınızı en iyi şekilde korumanıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
Anahtar Kelimeler
Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru, temel haklar, özgürlükler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, adil yargılanma, insan hakları, hukuk, avukat, Antalya, Avukat Ayşenur Kocabaş, Avukat Sena Demircan, temellendirilmiş şikayet, kabul edilebilirlik kriterleri, başvuru süreci, hak ihlali, hukuk danışmanlık, anayasa hukuku, yargılama, hukuk yolu, iç hukuk, makul süre
“`