“`html
Ecrimisil Davaları ve Yargılama Usulü: Müvekkillerimiz İçin Kapsamlı Rehber
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu, Avukat Ayşenur Kocabaş ve Avukat Sena Demircan tarafından sunulan bu rehberde, ecrimisil davaları ve yargılama sürecine dair tüm merak ettiklerinizi bulacaksınız. Haksız işgal tazminatı, dava şartları, sıkça sorulan sorular ve daha fazlası…
Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Nedir?
Ecrimisil, diğer bir adıyla haksız işgal tazminatı, Türk Medeni Kanunu’nun 995. maddesinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, bir malı (taşınır veya taşınmaz) veya hakkı, maliki veya hak sahibinin rızası olmadan, kötü niyetli olarak kullanan veya elinde bulunduran kişinin, malikin uğradığı zararı ve elde ettiği veya elde etmeyi ihmal ettiği ürünlerin karşılığını tazmin etme yükümlülüğüdür.
Ecrimisil Davasının Konusu Neler Olabilir?
Ecrimisil davalarının konusu sadece gayrimenkuller (taşınmazlar) ile sınırlı değildir. Taşınır mallar (örneğin arabalar, eşyalar) ve haklar (örneğin dolmuş hattı işletmesi veya irtifak hakkı) da bu davanın konusunu oluşturabilir. Mülkiyetin kapsamı, arazinin altını ve üstünü de kapsadığından, taşınmazın sadece kendisinin kullanılması değil, üzerinden tel geçirilmesi, altından tünel kazılması gibi durumlar da ecrimisil gerektirebilir.
Ecrimisil Davasının Koşulları Nelerdir?
Ecrimisil davası açılabilmesi için bazı koşulların bir araya gelmesi gerekmektedir:
- Malın veya Hakkın Kullanılması: Malik veya hak sahibi dışında bir kişinin, malı veya hakkı kullanması gerekmektedir.
- Haksız İşgal: Kullanan kişinin, malı veya hakkı kötü niyetle yani haksız kullanım amacıyla almış olması gerekmektedir. Bu kötü niyetin başlangıçta olması zorunlu değildir, sonradan gelişen olaylar neticesinde de kötü niyetli hale gelinebilir.
- Zarar: Hak sahibinin bir zarara uğramış olması gerekmektedir. Bu zarar, maddi olabileceği gibi, hak sahibinin malı kullanma olanağının engellenmesinden kaynaklanan bir gelir kaybı da olabilir.
- Kötü Niyetli Alıkoyma: İşgal eden kişinin, malı kötü niyetli olarak alıkoyması ve bu yüzden malike zarar vermesi gerekmektedir. Bu zarar, sadece malın kullanımıyla sınırlı kalmayıp, malikin elde etmeyi ihmal ettiği ürünleri de kapsar.
Ecrimisil Davalarında Yargılama Usulü
Ecrimisil davaları, bazı usuli süreçlere tabidir. Bu süreçler, davanın doğru şekilde yürütülmesini ve adil bir karar verilmesini amaçlar.
Görevli Mahkeme
Ecrimisil davalarında görevli mahkeme, genellikle Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ancak, bazı durumlarda Aile Mahkemeleri veya İdari Yargı da görevli olabilir. Örneğin, boşanma protokolünde belirlenen bir malın teslim edilmemesi durumunda, Aile Mahkemesi görevlidir. İdarenin sahip olduğu taşınmazlarla ilgili ecrimisil ihbarnamelerine karşı açılan davalarda ise İdari Yargı görevlidir.
Yetkili Mahkeme
Ecrimisil davalarında yetkili mahkeme, genel yetki kuralına göre davalının ikametgahı mahkemesidir. Ancak, haksız eylemin meydana geldiği yer mahkemesi de yetkili olabilir.
Dava Tarafları
Ecrimisil davasında davacı, malın veya hakkın maliki veya hak sahibidir. Bu kişiler, tapu kayıtlarında malik olarak görünenler olabileceği gibi, kiracı veya harici satışla taşınmaza sahip olan kişiler de olabilir. Davalı ise, malı veya hakkı haksız olarak kullanan kişidir.
Dava Şartları
Ecrimisil davalarında bazı dava şartlarının bulunması gerekmektedir:
- Türk mahkemelerinin yargı hakkı bulunması
- Adli yargının görevli olması
- Mahkemenin görevli olması
- Tarafların dava ehliyetine sahip olması
- Davacının hukuki yararının bulunması
- Derdest dava olmaması
İntifadan Men Şartı
Paylı mülkiyette, ortaklardan birinin diğerinden ecrimisil talep edebilmesi için, o ortağın kullanımına karşı çıkarak intifadan men etmesi gerekmektedir. Ancak, bazı durumlarda intifadan men şartı aranmaz. Örneğin, üçüncü kişilerin haksız kullanımı, ticari amaçla kullanılan yerler ve yolsuz tescil gibi durumlarda intifadan men şartı aranmaz.
Kötü Niyetin İspatı
Ecrimisil davasında, malı kullanan kişinin kötü niyetli olduğunu ispat yükü davacıya aittir. Ancak, bazı durumlarda iyi niyetin varlığı kabul edilir ve kötü niyetin ispatı gerekmektedir. Kötü niyet, her türlü delille ispat edilebilir.
Keşif ve Bilirkişi İncelemesi
Ecrimisil davalarında, davanın konusu olan malın veya hakkın niteliği, kullanım şekli ve elde edilen veya elde edilmesi gereken gelirlerin tespiti için genellikle keşif ve bilirkişi incelemesi yapılır. Keşifte, taşınmazın mevcut durumu, üzerindeki yapılar ve kullanıma ilişkin diğer detaylar tespit edilir. Bilirkişi raporunda ise, malın emsal kira bedeli, ürün esasına göre elde edilen gelirler ve diğer ilgili hususlar değerlendirilir.
Zamanaşımı
Ecrimisil davalarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre, dava tarihinden geriye doğru hesaplanır.
Faiz
Ecrimisil davalarında faiz, genellikle dava tarihinden itibaren işletilir. Ancak, bazı durumlarda dönem sonlarından itibaren faiz işletilmesi de talep edilebilir. Haksız fiil kabul edildiği için temerrüt aranmaz.
Takas ve Mahsup
Davalı, haksız işgal sonucunda yaptığı faydalı veya zorunlu masrafların ecrimisil bedelinden düşülmesini (takas ve mahsup) talep edebilir.
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları
Müvekkillerimiz tarafından en çok merak edilen sorular ve bu sorulara verilen cevaplar aşağıda yer almaktadır.
- Ecrimisil davası açmak için mülkiyet devrinden sonra ne yapılabilir?
- Mülkiyet devredilmiş olsa bile, önceki malik kendi mülkiyet dönemi için ecrimisil talebinde bulunabilir.
- Elbirliği mülkiyetinde ecrimisil davası nasıl açılır?
- Elbirliği mülkiyetinde, tüm ortakların birlikte dava açması veya birinin açtığı davaya diğerlerinin muvafakat etmesi gerekmektedir. Muvafakat verilmezse temsilci tayin ettirilmesi gerekebilir.
- Yöneticiler ecrimisil davası açabilir mi?
- Yöneticiler, kat maliklerinden biri ise veya genel kurul tarafından yetkilendirilmişse ecrimisil davası açabilir.
- Ecrimisil davasında tanık dinlenebilir mi?
- Evet, ecrimisil davalarında tanık dinlenebilir. Tanık, işgalin başlangıcı, süresi, kullanım şekli ve intifadan men hususunda bilgi verebilir.
- Ecrimisil davasında keşif zorunlu mudur?
- Ecrimisil davasında, davanın konusuna ve delil durumuna göre keşif yapılması gerekebilir. Özellikle taşınmazın mevcut durumu, üzerinde bulunan yapılar ve kullanım şeklinin tespiti için keşif önemlidir.
- Kötü niyetli halefiyet nedir?
- Miras bırakan veya veli kötü niyetli ise, mirasçıları veya çocuğuda kötü niyetli kabul edilir.
- İyileştirme masrafları talep edilebilir mi?
- İyi niyetli olarak yapılan zorunlu ve faydalı masraflar talep edilebilir. Kötü niyetli ise sadece zorunlu masraflar istenebilir. Bu masraflar, ecrimisil davasında savunma olarak ileri sürülebilir.
- Ecrimisil davası belirsiz alacak davası olarak açılabilir mi?
- Evet, ecrimisil davası, özellikle uzun süreli kullanımlarda belirsiz alacak davası olarak açılabilir. Bu sayede zamanaşımı sorunları önlenebilir.
- Faiz başlangıç tarihi nasıl belirlenir?
- Faiz genellikle dava tarihinden itibaren başlar. Ancak dönem sonlarından itibaren veya dönem başından itibaren faiz talep etmek de mümkündür. Bu durumda talep dikkate alınır.
- Ecrimisil talebi yabancı para üzerinden yapılabilir mi?
- Hayır, ecrimisil talepleri Türk parası üzerinden yapılır. Yabancı para cinsinden ecrimisil talep edilemez.
- Kısmı feragat durumunda vekalet ücreti nasıl olur?
- Ecrimisil davasında talep edilen miktarın azaltılması durumunda kısmı feragat gerçekleşir ve bu durumda karşı taraf lehine vekalet ücretine hükmedilir.
Anahtar Kelimeler
- ecrimisil
- haksız işgal tazminatı
- ecrimisil davası
- yargılama usulü
- taşınmaz
- kira
- mülkiyet
- avukat
- Antalya avukat
- Antalya AS Hukuk
- Ayşenur Kocabaş
- Sena Demircan
“`