“`html
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu: İnfaz Hukuku Rehberi
Değerli müvekkillerimiz, Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, hukuksal süreçlerinizde yanınızda olmaktan onur duyuyoruz. Bu makalemizde, özellikle karmaşık ve teknik bir alan olan infaz hukuku konusunda sizleri bilgilendirmeyi amaçlıyoruz. Avukatlarımız Ayşenur Kocabaş ve Sena Demircan liderliğinde, infaz sürecinin ne anlama geldiğini, hangi aşamalardan oluştuğunu ve haklarınızı en iyi şekilde nasıl koruyabileceğinizi açıklayacağız.
İnfaz Hukuku Nedir?
İnfaz hukuku, ceza hukukunun bir dalıdır. Ceza mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet kararlarının (hapis cezası, adli para cezası, güvenlik tedbirleri) kesinleşmesiyle başlar ve bu kararların yerine getirilme sürecini düzenler. İnfaz, kelime anlamı olarak “yapma, yerine getirme, bitirme, sonuçlandırma” anlamına gelir. İnfaz hukuku, bu süreci yasal çerçeveler içinde yönetir ve hükümlülerin haklarını korur.
İnfaz Hukukunun Temel Unsurları
İnfaz hukukunun temel unsurları şunlardır:
- Mahkumiyet Kararı: İnfaz süreci, ancak ceza mahkemeleri tarafından verilen ve mahkumiyet içeren bir karar ile başlar. Hüküm niteliğindeki kararlar; durma, düşme, red, ceza verilmesine yer olmadığı, beraat ve mahkumiyet kararlarıdır. Yetkisizlik, görevsizlik, tefrik veya birleştirme kararları infaza konu olmaz.
- Kararın Kesinleşmesi: Mahkumiyet kararının uygulanabilmesi için kesinleşmesi gereklidir. Kesinleşme, yerel mahkemede, istinafta (Bölge Adliye Mahkemesi) veya Yargıtay’da temyiz sürecinin tamamlanmasıyla gerçekleşir. Kesinleşen kararlar, infaz savcılığına gönderilir.
- Hükmün İnfazı: Karar kesinleştikten sonra, infaz savcılığı hükmün yerine getirilmesi sürecini başlatır. Bu süreçte; hapis cezaları için cezaevine giriş, adli para cezaları için ödeme veya kamuya yararlı işte çalışma, güvenlik tedbirleri için ise denetimli serbestlik uygulamaları gibi süreçler yer alır.
Ceza Türleri ve İnfaz Süreçleri
Hapis Cezaları
Hapis cezaları, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) belirtilen farklı türlere ayrılır:
- Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis: Nitelikli adam öldürme gibi suçlarda verilir. İnfazı 30 yıldır ve şartlı tahliye uygulanmaz. Denetimli serbestlikten yararlanılamaz.
- Müebbet Hapis: Kasten adam öldürme gibi suçlarda verilir. İnfazı 24 yıldır ve 1 yıl denetimli serbestlikten yararlanılır.
- Süreli Hapis: Bir aydan az 20 yıldan fazla olmamak üzere belirlenen süreli hapis cezalarıdır. Şartlı tahliye ve denetimli serbestlikten yararlanılabilir. Süreli hapisler kısa süreli (bir yıl dahil veya bir yıldan az) ve uzun süreli (bir aydan az 20 yıldan fazla olamaz) olarak ikiye ayrılır. Kısa süreli hapis cezaları güvenlik tedbirlerine çevrilebilir.
Adli Para Cezaları
Adli para cezaları iki şekilde verilir:
- Hapisten Çevrilme Adli Para Cezası: Kısa süreli hapis cezalarının para cezasına çevrilmesi durumudur.
- Gün Adli Para Cezası: TCK 52. maddesine göre belirlenen ve 5 günden 730 güne kadar olabilen adli para cezalarıdır. Bir gün karşılığı para miktarı, kişinin ekonomik durumuna göre 20 ile 100 TL arasında belirlenir.
Gün adli para cezalarında 3.000 TL ve altı kesin olup istinaf yolu kapalıdır. Ancak 1 Nisan 2024 itibarıyla kesinlik sınırı 15.000 TL’ye çıkarılacaktır.
Güvenlik Tedbirleri
Güvenlik tedbirleri, TCK 50. maddesinde belirtildiği üzere kısa süreli hapis cezalarına alternatif olarak uygulanır. Kamuya yararlı işte çalışma, belli yerlere gitmekten men gibi tedbirleri içerir.
İnfaz Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
İnfaz sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
- Kesinleşme Şerhi: İlamın arkasına konulan kesinleşme şerhi, infaz sürecinin başlangıcını gösterir ve bu şerhten sonra karar infaz savcılığına gönderilir.
- Tevkif, Tutukluluk ve Gözaltı Süreleri: Tutuklu ve gözaltında geçen süreler, infaz süresinden düşülür. Eğer tutukluluk süresi ceza süresini aşarsa, hükümlü “mevkufen infaz” edilir ve geçmişe dönük tahliye işlemi yapılır. Bu durumda hükümlünün tazminat hakkı doğabilir.
- Hesap Hataları: Ceza hesaplamalarında artırım ve indirimlerin doğru yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir. Hesap hataları durumunda, kanun yararına bozma gibi hukuki yollar kullanılabilir.
- Adres Bildirimi: Hükümlüler, yargılanırken adreslerini doğru bildirmek ve adres değişikliklerini infaz savcılığına bildirmek zorundadır. Aksi takdirde, yapılan tebligatlar geçerli sayılır.
- Tebligat Usulü: İnfazda tebligat usulü normal tebligat usulünden farklıdır. Hükümlünün kendisine, eşine veya 18 yaşından büyük çocuğuna tebligat yapılabilir. Adreste kimse bulunamaması veya imzadan imtina edilmesi durumunda, tebligat geçerli sayılır.
- İnfaz Ertelemesi: Hükümlü, tebliğden itibaren 10 gün içinde, meşru bir mazereti varsa (ameliyat, birinci derece yakının evliliği vb.) infazın ertelenmesi talebinde bulunabilir. Red durumunda infaz hakimliğine itiraz ve ardından Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yolu vardır.
- Adli Para Cezalarında Ödeme: Adli para cezalarında, tebliğden itibaren 30 gün içinde ödeme yapılması gerekir. Ödeme yapılmaması durumunda, para cezası hapse çevrilir, hapis cezası da kamuya yararlı işte çalışma tedbirine çevrilebilir.
Şartlı Tahliye ve Denetimli Serbestlik
Şartlı Tahliye
Şartlı tahliye, hükümlünün cezasının bir kısmını cezaevinde geçirdikten sonra kalan kısmını dışarıda geçirmesine imkan tanıyan bir mekanizmadır. Şartlı tahliye oranı, suç tarihine göre belirlenir ve bu noktada lehe kanun prensibi geçerlidir:
- 1 Haziran 2005’ten önce işlenen suçlarda: 1/2 oranında, ayda 6 gün indirimli ceza infazı.
- 1 Haziran 2005’ten sonra işlenen suçlarda: 2/3 oranında infaz.
- 1 Temmuz 2016’dan önce işlenen suçlarda: 1/2 oranında, ancak denetimli serbestlik süresi 2 yıldır.
- 30 Mart 2020’den önce işlenen suçlarda: 1/2 oranında ve denetimli serbestlik süresi 3 yıldır.
- 30 Mart 2020’den sonra işlenen suçlarda: 1/2 oranında ve denetimli serbestlik süresi 1 yıldır.
Denetimli Serbestlik
Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasının bir kısmını cezaevi dışında, denetimli bir şekilde geçirmesidir. Denetimli serbestlik süresi, suç tarihine ve yeni yasal düzenlemelere göre farklılık gösterebilir. Cezaevinden çıkan hükümlüler, denetimli serbestlik müdürlükleri tarafından takip edilirler.
Yeni Yasa Düzenlemeleri
Yeni 8. Yargı Paketi ile birlikte infaz hukukunda bazı değişiklikler yapılması beklenmektedir:
- Çifte Mükerrirlere Şartlı Tahliye: Çifte mükerrirlere 3/4 oranında şartlı tahliye uygulaması getirilecektir.
- Cezaların İnfaz Süreleri: 2 yıl ve daha az hapis cezası alan hükümlüler, cezaevinde yatması gereken sürenin 5/4’ünü cezaevinde geçirecek, 1/5’ini denetimli serbestlikte geçirecektir.
- Adli Para Cezalarının Alt ve Üst Sınırları: Adli para cezalarında alt sınır 100 TL’ye, üst sınır 500 TL’ye çıkarılacak. Kesinlik sınırı da 15.000 TL’ye yükseltilecektir. Bu düzenlemelerin 1 Nisan 2024 tarihinde yürürlüğe girmesi beklenmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
- Soru 1: İnfaz savcılığına nasıl başvurulur?
- Cevap 1: İnfaz savcılığına dilekçe ile başvuru yapılabilir. Başvurular şahsen veya bir avukat aracılığıyla yapılabilir. İnfaz işlemlerinin yürütüldüğü adliyedeki infaz savcılığına başvurmak gereklidir. Başvuru dilekçesinde ilamat numarası, kimlik bilgileri ve talebinizin açık bir şekilde belirtilmesi önemlidir.
- Soru 2: Adli para cezasının ödenmemesi durumunda ne olur?
- Cevap 2: Adli para cezasının belirlenen süre içinde ödenmemesi durumunda, para cezası hapse çevrilir. Hapis cezası da daha sonra kamuya yararlı işte çalışma tedbirine çevrilebilir. Ancak, cezaevine girildikten sonra adli para cezasının tamamı ödenirse hükümlü serbest bırakılır.
- Soru 3: İnfaz ertelemesi hangi durumlarda verilir?
- Cevap 3: İnfaz ertelemesi, hükümlünün meşru bir mazereti (ameliyat, birinci derece yakının evliliği vb.) olması durumunda verilebilir. Erteleme talebi, tebliğden itibaren 10 gün içinde yapılmalı ve talepte bulunan kişi, belirlenen teminatı maliyeye yatırmak zorundadır.
- Soru 4: Şartlı tahliyede suç tarihinin önemi nedir?
- Cevap 4: Şartlı tahliye oranları, suç tarihine göre belirlenir. Bu nedenle, ceza infaz sürecinde suç tarihini dikkate almak önemlidir. Lehe kanun prensibi gereği, hükümlü için en avantajlı olan yasa hükümleri uygulanır.
- Soru 5: Denetimli serbestlik nedir?
- Cevap 5: Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasının bir kısmını cezaevi dışında, denetim altında geçirmesidir. Hükümlü, belirlenen kurallara uymak zorundadır ve denetimli serbestlik müdürlükleri tarafından takip edilir.
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu Olarak Yanınızdayız
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, infaz hukuku başta olmak üzere tüm hukuki süreçlerinizde sizlere destek olmaktan mutluluk duyarız. Avukatlarımız Ayşenur Kocabaş ve Sena Demircan, alanlarındaki derin bilgi birikimleri ve deneyimleriyle sizlere en iyi hizmeti sunmak için hazırdır. Hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetlerimiz için bizlere ulaşabilirsiniz.
İletişim Bilgilerimiz:
Adres: Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu
Telefon: [Telefon Numaranız]
E-posta: [E-posta adresiniz]
Anahtar Kelimeler
- İnfaz Hukuku
- Ceza Hukuku
- Hapis Cezası
- Adli Para Cezası
- Güvenlik Tedbirleri
- Şartlı Tahliye
- Denetimli Serbestlik
- İnfaz Savcılığı
- Kesinleşme Şerhi
- Ceza İnfaz
- İnfaz Ertelemesi
- Mevkufen İnfaz
- Hükümlü Hakları
- TCK 50
- TCK 52
- TCK 86
- TCK 157
- TCK 158
- TCK 58
- 7242 sayılı kanun
- 7456 sayılı kanun
- CMK 272
- CMK 266
- CMK 308
- CMK 309
- CMK 242
- CMK 244
“`