İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: Güncel Sorunlar ve Çözümler
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, iş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda müvekkillerimize en güncel ve kapsamlı bilgileri sunmayı amaçlıyoruz. Uzaktan çalışma düzeninin yaygınlaşmasıyla birlikte, bu alanda karşılaşılan sorunlar da artış göstermiştir. Bu makalede, iş kazaları, meslek hastalıklarının tespiti, illiyet bağı, kusur oranları ve tazminat hukuku gibi önemli konuları ele alacağız.
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: Türkiye’deki Durum
Türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıkları, çalışanlar için ciddi bir risk oluşturmaktadır. Ne yazık ki, bu alanda Avrupa ülkeleri arasında önde geliyoruz. İş sağlığı ve güvenliği yasası ile sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunları bu konuda düzenlemeler yapmaktadır. Ancak, mevcut kanunlar her zaman yeterli olmamakta ve çoğu zaman Yargıtay kararlarıyla boşluklar doldurulmaktadır.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Tespiti Süreci
İş kazası veya meslek hastalığı durumunda, öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvuruda bulunulması gerekmektedir. Bu başvuru, idari bir süreç olup dava şartı olarak da kabul edilmektedir.
İş Kazası Tespiti: SGK, yaptığı inceleme sonucunda iş kazası olduğuna karar verebilir. Eğer kurum olumsuz karar verirse, işçi veya işveren bu karara itiraz edebilir ve mahkemeye başvurabilir.
Meslek Hastalığı Tespiti: Meslek hastalıklarında süreç biraz daha farklı işler. SGK, öncelikle kendi sağlık ünitelerine veya anlaşmalı hastanelere sevk yaparak rapor aldırır. Meslek hastalığı tanısı, bir sağlık kurulu tarafından konulmalıdır. Kurumun sağlık kurulu tarafından verilen karara itiraz edilmesi durumunda, yüksek sağlık kurulu devreye girer.
İlliyet Bağı ve Önemi
Meslek hastalıklarında illiyet bağı, hastalığın iş ortamından mı yoksa özel hayattaki başka etkenlerden mi kaynaklandığını belirlemek için çok önemlidir. Örneğin, tozlu ortamda çalışan bir işçi ile sigara içen birinin aynı hastalığa yakalanması durumunda, hastalığın kaynağının tespit edilmesi gerekir.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Davaları
İş kazası veya meslek hastalığı tespit davalarında, hem işveren hem de SGK davalı olarak gösterilir. Mahkemeler, kurumun verdiği kararlarla bağlı değildir ve kendi araştırmalarını yaparlar.
Dava Açma Süresi: İş kazası veya meslek hastalığı tespit davalarında herhangi bir süre sınırlaması yoktur. Ancak, gelir bağlanması için son 5 yılın gelirleri dikkate alınır.
Kusur Oranları ve Tazminat
Kusur oranları, iş kazalarında ve meslek hastalıklarında sorumluların belirlenmesi için önemlidir. Kusur tespiti yapılırken, olayın nedenleri ve bu nedenlerde rolü olanların sorumlulukları belirlenir. Tazminat davalarında, işçinin maddi ve manevi zararları, kusur oranlarına göre hesaplanır. Tazminat hesabında önemli olan unsurlar:
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu vefat eden işçinin ailesine ödenen tazminattır.
- Maddi Tazminat: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu yaralanan işçinin maddi zararlarını karşılamak için ödenir.
- Manevi Tazminat: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu yaşanan üzüntü ve acının karşılığı olarak ödenir.
- Geçici İş Göremezlik Tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle geçici süreyle çalışamayan işçiye ödenir.
- Sürekli İş Göremezlik Tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sürekli olarak çalışamayacak duruma gelen işçiye ödenir.
Tazminat hesaplamalarında, işçinin gerçek kazancı, maluliyet oranları ve diğer faktörler göz önünde bulundurulur.
Evden Çalışma ve İş Kazaları
Evden çalışma düzeninde, iş kazalarının tespit edilmesi daha zor olabilir. Ev, klasik anlamda bir iş yeri sayılmadığından, işverenin denetim ve kontrol imkanı azalmaktadır. Ancak, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelen kazalar iş kazası olarak değerlendirilebilir. Örneğin, evde dikiş makinesiyle çalışan birinin makineden kaynaklanan bir kaza geçirmesi iş kazası olarak kabul edilebilir.
COVID-19 ve İş Kazaları-Meslek Hastalıkları İlişkisi
COVID-19’un meslek hastalığı olup olmadığı, güncel ve tartışmalı bir konudur. Sağlık çalışanları için COVID-19 meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Ancak, diğer meslek grupları için durum daha karmaşıktır. COVID-19’un iş kazası olarak kabul edilmesi için iş ile bağlantısının tespit edilmesi gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
İş kazası geçirdiğinizde, derhal işvereninizi bilgilendirin ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurun. Gerekli tıbbi müdahaleyi aldıktan sonra, bir avukata danışarak haklarınızı öğrenin.
Meslek hastalığına yakalandığınızı düşünüyorsanız, SGK’ya başvurun ve bir sağlık kuruluşuna yönlendirilerek muayene olun. Doktor raporu ve gerekli belgelerle birlikte SGK’ya başvurunuzu yapın.
Tazminat davalarında zamanaşımı süresi, olayın gerçekleştiği veya zararın öğrenildiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak, bazı durumlarda bu süre farklılık gösterebilir. Bu konuda bir hukuk uzmanından destek almanız önemlidir.
Evden çalışırken işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelen kazalar iş kazası olarak kabul edilebilir. Bu durum, olayın niteliğine ve illiyet bağına göre değişebilir.
COVID-19, özellikle sağlık çalışanları için meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Ancak, diğer meslek grupları için durum daha karmaşıktır ve her durum ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Manevi tazminat, belirsiz alacak davası olarak açılabilir. Ancak, Yargıtay manevi tazminatın bölünmezliği ilkesini dikkate almaktadır. Bu nedenle, tazminat miktarı bir defada talep edilmelidir.
Tazminat hesaplamalarında genellikle Türkiye’de TR ve PMF tabloları kullanılır. Ancak, bu tabloların kullanımı yargıda tartışmalı bir konudur. Yargıtay farklı daireleri farklı tablolar kullanabilmektedir.
Evet, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik raporunuz varsa, tazminat davası açabilirsiniz. Bu davada, işverenin kusuru ve sizin maddi-manevi zararlarınız değerlendirilerek tazminat miktarı belirlenir.
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, bu karmaşık hukuki süreçte müvekkillerimize destek olmaktan memnuniyet duyarız. İş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda yaşadığınız sorunlarda uzman avukatlarımız Antalya Avukat Ayşenur Kocabaş ve Avukat Sena Demircan ile iletişime geçebilirsiniz.
Anahtar Kelimeler
İş kazası, meslek hastalığı, tazminat, illiyet bağı, kusur oranı, SGK, Yargıtay, iş sağlığı güvenliği, uzaktan çalışma, COVID-19, maddi tazminat, manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı, sürekli iş göremezlik, geçici iş göremezlik, Antalya avukat, Ayşenur Kocabaş, Sena Demircan, Antalya AS Hukuk.