Kira Artış Oranı 2024: TÜFE ve Yasal Sınırlar Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Kira sözleşmeleri, ev sahipleri ve kiracılar arasındaki en önemli hukuki belgelerden biridir. Kira bedelinin artırılması konusu ise zaman zaman anlaşmazlıklara yol açabilmektedir. Bu nedenle, kira artış oranının nasıl belirlendiği ve yasal sınırların neler olduğu büyük önem taşır. Bu yazımızda, 2024 yılı için kira artış oranlarını, TÜFE’nin rolünü ve özel durumları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Kira Artışında Genel Kural: TÜFE
Kira bedeli artışında genel üst sınır, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) olarak belirlenmiştir. Bu kural, hem kira sözleşmesinin yenilenmesi sırasında yapılacak artışlar için geçerlidir, hem de mahkeme tarafından kira bedeli tespit edilirken dikkate alınması gereken bir sınırdır. [TÜİK]
TÜFE’ye Ek Olarak Dikkate Alınan Özel Durumlar
TÜFE, genel bir üst sınır olsa da, bazı özel durumlarda bu sınır farklılık gösterebilir:
- Sözleşmede Belirlenen Artış Oranı: Eğer kira sözleşmesinde TÜFE’den daha düşük bir artış oranı belirlenmişse, o oran uygulanır. Örneğin, sözleşmede yıllık %10 artış öngörülmüşse ve bu oran TÜFE’nin altında kalıyorsa, %10’luk artış geçerli olur. Bu durum, kiracı lehine bir durumdur.
- Eski Sözleşmelerde ÜFE+TÜFE/2 Formülü: Geçmişte yapılan bazı sözleşmelerde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve TÜFE’nin ortalaması alınarak artış yapıldığı görülebilir. Ancak bu formül ile bulunan oran TÜFE’yi geçiyorsa, artış yine TÜFE ile sınırlı olacaktır.
- 5 Yıllık Süre ve Emsal Kira Bedeli: Kira sözleşmesinin başlangıcından itibaren 5 yıl geçmişse, kira bedeli emsal kira bedelleri dikkate alınarak yeniden belirlenebilir. Bu durumda, mahkeme TÜFE ile bağlı kalmaksızın, kiralananın konumu, özellikleri, piyasa koşulları ve emsal bedelleri gibi faktörleri göz önünde bulundurarak hakkaniyete uygun bir kira bedeli belirler.
- Yabancı Para Cinsinden Kira Sözleşmeleri: Kira bedeli yabancı para olarak belirlenmişse, ilk 5 yıl boyunca kira bedelinde herhangi bir artış yapılamaz. 5 yılın sonunda ise, Borçlar Kanunu’nun 138. maddesi (aşırı ifa güçlüğü) gereğince mahkemeye başvurarak kira bedelinin güncel koşullara uyarlanması talep edilebilir. [Türk Borçlar Kanunu]
Sonuç
Kira artışında genel üst sınır TÜFE’dir. Ancak, sözleşmede belirtilen oran, 5 yıllık süre veya yabancı para cinsinden kira bedeli gibi özel durumlar bu sınırı etkileyebilir. Bu nedenle, kira artışları hesaplanırken hem sözleşmedeki hükümlerin hem de yürürlükteki yasal düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Kira hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak, haklarınızı korumanız açısından faydalı olacaktır. Bu metin sadece bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez.
Sıkça Sorulan Sorular
- Soru: Kira sözleşmemde artış oranı belirtilmemişse ne olur?
Cevap: Bu durumda, yasal üst sınır olan TÜFE dikkate alınarak artış yapılır. - Soru: Ev sahibi TÜFE’nin üzerinde bir artış talep edebilir mi?
Cevap: Hayır, yasal olarak TÜFE’nin üzerinde bir artış talep edemez.