Mirasın Reddi: Yargıtay Kararları ve Uygulama Rehberi
Değerli okuyucularımız, bu makalede mirasın reddi kurumunu, bu kuruma ilişkin gerçek ve hükmi ret hallerini, görevli ve yetkili mahkemeleri, süreleri, doktrindeki farklı görüşleri ve en önemlisi güncel Yargıtay kararları ışığında detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, müvekkillerimize bu karmaşık hukuki süreci olabildiğince sade bir dille anlatmayı hedefliyoruz.
Mirasın Reddi Nedir?
Mirasbırakanın vefatı sonrasında mirasçılar, mirasın kendilerine geçmesini dört şekilde değerlendirebilirler:
- Mirası kabul etmek.
- Mirası reddetmek.
- Resmi defter tutulmasını isteyerek kabul etmek.
- Resmi tasfiye istemek.
Mirasın Reddi Türleri: Gerçek ve Hükmi Ret
Medeni Kanunumuzda mirasın reddi, iki temel şekilde düzenlenmiştir:
- Gerçek Red: Mirasçının açık bir irade beyanıyla mirası reddetmesidir.
- Hükmi Red: Mirasbırakanın borca batık olması nedeniyle, kanunen mirasın kendiliğinden reddedilmiş sayılmasıdır.
Gerçek Redde İlişkin Süre, Görevli ve Yetkili Mahkeme
Gerçek ret, kural olarak üç ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvuru ile yapılır.
Görevli mahkeme, sulh hukuk mahkemesidir.
Yetkili mahkeme konusunda ise farklı görüşler ve Yargıtay kararları mevcuttur:
- Doktrindeki Hakim Görüş: Mirasbırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi.
- Diğer Bir Görüş: Talepte bulunan mirasçının yerleşim yerindeki mahkeme.
- Yargıtay’ın Güncel Görüşü (7. Hukuk Dairesi): Talepte bulunan mirasçının oturduğu yer mahkemesidir.
- Yargıtay (5. Hukuk Dairesi) Yetki Uyuşmazlığı Çözümü : Ölenin son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasın Gerçek Reddi Beyanı ve İptali
Mirasın kayıtsız ve şartsız reddi gerekir. Ancak, bazı istisnalar mevcuttur.
- Mirasçılar, mirası reddederken sonra gelen mirasçılara durumu bildirilmesini isteyebilirler. Bu durumda, sulh mahkemesi tarafından sonraki mirasçılara tebligat yapılır. Onlar da mirası kabul etmezlerse miras iflas hükümlerine göre tasfiye edilir.
- Mirası reddeden taraf, bu beyanından ancak tüm mirasçıların muvafakatiyle veya açılacak bir reddinin iptali davasının kabulüyle dönebilir.
- Mİrasın reddine ilişkin davada davacının duruşmaya gelme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Mirasın Hükmen Reddi
Hükmen ret, mirasbırakanın borca batık olması durumunda söz konusu olur.
Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Yetkili Mahkeme Alacaklıların, davanın açıldığı zamandaki ikametgah mahkemesidir.
Hükmen reddi davasında, süre sınırlaması bulunmamaktadır. Mirasçının iyi veya kötü niyetli olması bir önem arz etmez.
Bu davada terekenin aktif ve pasifi incelenir ve mirasbırakanın ölüm tarihindeki değerler esas alınır.
Mirasın Reddi Sonrası Mirasın Tasfiyesi ve Alacaklıların Durumu
En Yakın Mirasçıların Reddi Halinde Tasfiye
En yakın yasal mirasçıların tamamı mirası reddettiğinde, sulh mahkemesi mirasın iflas hükümlerine göre tasfiyesine karar verir. Tasfiye sonunda arta kalan değerler mirası reddetmemiş gibi hak sahiplerine verilir.
- En Yakın Mirasçılar: Mirasbırakanın eşi ve çocukları, yoksa anne ve babasıdır. Kardeşler bu kapsamda değildir.
- Sağ kalan eş mirası reddederse TMK 613 gereğince bütün miras sağ kalan eşe geçiyor, Bu durumda mirası reddeden mirasçılar TMK 617 uyarınca dava açılabilirler.
- Miras önce altsoy daha sonra eş ve sonra da en yakın mirascı olarak belirtilen anne ve baba tarafından reddedilir ise, tereke TMK 612 maddesine göre tasfiye edilir.
Mirasın Reddi İptal Davası (TMK 617)
Mirası reddeden mirasçı, alacaklılarına zarar vermek amacıyla bu yola başvurmuşsa, alacaklılar reddin iptali davası açabilirler.
- Şartları:
- Mirasçının malvarlığı, borçlarını karşılamaya yetmemelidir.
- Mirasçı alacaklılarına zarar verme kastı taşımalıdır.
- Alacaklılar, teminat göstermelidirler.
- Dava, ret tarihinden itibaren 6 ay içinde açılmalıdır (hak düşürücü süre).
- Davanın yetkili mahkemesi Miras bırakanın son yerleşim yerindeki mahkemesidir.
- Doktrindeki görüşlerden birine göre mirasın reddi üzerine diğer mirasçıların mal varlıklarını elden çıkarmış olması, mirasın reddi davasını açmalarını engellemez.
- Reddin iptali kabul edilirse, miras resmi olarak tasfiye edilir.
- Bu tasfiye sonucunda arta kalan değerler, reddettiğinden ötürü mirastan yararlanamayan mirasçıya verilmektedir. ( Cezalandırma şeklinde.)
- TMK 617 kapsamı için özel dava açılmalı ayrıca tasarımın iptali açmaya gerek duyulmamaktadır. (doktrindeki bir görüş).
Mirasın Reddi Davalarında Alacaklıların Hakları
Alacaklıların menfaatlerinin korunması noktasında alacaklılar icra iflas kanununun 278 ve devam maddesine dayanarak, alacağa kavuşabilmek için tasarufların iptali davasını açabilir. Alacaklı, mirasın reddi iptali davası açabileceği gibi tasarım iptali davasıda açabilmektedir. Alacaklının hangi yolu tercih edeceği tamamen somut olaya göre şekillenecektir.
Mİrasçıların mirası reddettiğini geç öğrenmiş alacaklı, 6 aylık süre içerisinde reddinin hükümsüzlüğü davası da açabilmektedir.
Mirasın Reddi Davalarında Dikkate Edilmesi Gereken Hususlar
- Mirasın reddinin özel vekaletname ile yapılması gerektiği hususu bazı Yargıtay kararlarında aranmaktadır. ( Hükmi Redde vekil aracılığı ile başvurulacaksa bu durum aranmayabilir.)
- Sulh mahkemesinin görevlendirmesinde mirasçılar ile menfaat çakışması söz konusu ise; o kişilere kayyum tayin edilmesi gerekliliği unutulmamalıdır.
- Murisin Vergi borcunun mirasçı tarafından ödenmesi mirası sahiplenme anlamına gelmez. Mirasçı mal varlıklarını koruma amaçlı olarak bunları ödeyebilmektedir.
- Murisin ölümünden sonra terekenin elektrik ve su borçları mirası sahiplenme anlamına gelmemektedir.
İcra Takibi ve Mirasın Reddi Kararının Etkisi
- Mirasın reddi kararının icra takibinin kesinleşmesinden önce alınması halinde, bu kararın itiraz olarak ileri sürülmesi gerekmektedir. Süresinde itiraz edilmediği durumda, icra takibi devam edecektir.
- Mirasın reddi kararının icra takibinin kesinleşmesinden sonra alınması halinde, mirasçı borçlu sıfatına itiraz ederek, icra takibinin iptalini talep edebilecektir.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
Mirası reddeden kişi, daha sonra bu kararından dönebilir mi?
Evet, tüm mirasçıların muvafakati veya açılacak reddinin iptali davasının kabulü ile dönebilir. Ancak bu durum alacaklılar nezdinde sorun yaratabilir.
Hükmen reddi davası için süre sınırı var mıdır?
Hayır, mirasın hükmen reddi için herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.
Mirası reddetmek, yetim aylığı bağlanmasını engeller mi?
Hayır, mirası reddetmek yetim aylığı bağlanmasına engel değildir.
Mirasın reddi durumunda alacaklıların hakları nelerdir?
Alacaklılar, mirası reddeden mirasçıya karşı TMK 617 uyarınca reddin iptali davası açabilirler. Ayrıca tasarrufun iptali davası açarak haklarını koruyabilirler.
Mirasın resmi tasfiyesi nedir ve ne zaman yapılır?
Mirasın resmi tasfiyesi, mirasçılar mirasın borca batık olduğunu anladıklarında veya tüm mirasçıların mirası reddettiğinde yapılır. Bu tasfiye ile mirasbırakanın borçları ödenir, arta kalanlar mirasçılara verilir.
Anahtar Kelimeler
- Mirasın Reddi
- Gerçek Red
- Hükmi Red
- Miras Hukuku
- Yargıtay Kararları
- Mirasın Reddi İptali
- Miras Tasfiyesi
- İcra Takibi
- Mirasçının Sorumluluğu
- Tasarrufun İptali
- Sulh Hukuk Mahkemesi
- Asliye Hukuk Mahkemesi
Antalya AS Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak, miras hukuku alanındaki uzmanlığımızla, müvekkillerimize her türlü hukuki süreçte destek olmaktan mutluluk duyarız. Avukat Ayşenur Kocabaş ve Avukat Sena Demircan liderliğinde, deneyimli ekibimizle, miras hukuku süreçlerinizde size en iyi çözümleri sunmaya hazırız.